Pracowniku dowiedz się jakie masz prawa!
7 lipca b.r. miała miejsce kolejna odsłona naszej lewicowej letniej akcji ulotkowej. Tym razem materiały edukacyjne dotyczyły mobbingu w miejscu pracy, na jakie zachowania mobbera powinno się zwrócić uwagę, by móc właściwie zareagować. W akcji wzięli udział przedstawiciele Nowej Lewicy w Radomiu – inicjatorka akcji Małgorzata Maria Ziemnicka, wiceprzewodniczący Patryk Fajdek i Ewa Barszczyńska, którzy przy Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Radomiu rozdawali związane z tym tematem ulotki i rozmawiali z zainteresowanymi tym tematem ludźmi, zarówno tymi starszymi, którzy pracują i którzy często sami byli świadkami takich sytuacji w miejscu pracy, jak i z młodymi, których ten problem w przyszłości może dotyczyć. Najlepszym orężem w walce z takimi nieprawidłowościami jest wiedza i wsparcie otoczenia.
Co ważne, w polskim prawodawstwie przepisy dotyczące mobbingu pojawiły się w kodeksie pracy w 2004r., ale mimo upływu prawie 20 lat, szkoleń zarówno pracowników, jak i kadry kierowniczej, nadal w miejscach pracy dochodzi do zachowań, przełożonych wobec podwładnych pracowników, ale i pracowników skierowanych wobec innych pracowników polegających na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu, wywołującym u ofiary zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodującym lub mającym na celu jej poniżenie lub ośmieszenie, izolowanie lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników (art. 94(3) § 2 kodeksu pracy).
Definicja „mobbingu” zawiera niezbędne elementy umożliwiające stwierdzenie, że mamy z nim do czynienia:
- występujące działania i zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu,
- zachowania te polegają na nękaniu i zastraszaniu.
- muszą być systematyczne i długotrwałe (mobbing jest procesem – musi trwać w czasie),
- ich celem jest: poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników,
- działania te powodują u pracownika zaniżenie oceny przydatności zawodowej, poczucie poniżenia i ośmieszenia, odizolowanie go od zespołu pracowników.
Najczęściej stosowane techniki mobbingowe polegają na:
- działaniach uniemożliwiających swobodne wypowiadanie się (np. przerywanie, zastraszanie, ośmieszanie, krytykowanie czy stosowanie upokarzających gestów i spojrzeń).
- działaniach osłabiających więzi społeczne (np. ignorowanie, zakaz kontaktu z innymi pracownikami).
- działaniach obniżających reputację pracownika (np. ośmieszanie, kwestionowanie decyzji, rozsiewanie plotek na temat pracownika, sugerowanie choroby psychicznej).
- działaniach podważających pozycję zawodową (np. wyznaczanie za dużej ilości pracy lub za małej, nadmierne obciążanie obowiązkami, odbieranie prac zadanych wcześniej, zlecanie wykonania prac bezsensownych).
- działaniach wywierających negatywne skutki na zdrowie fizyczne (np. kierowanie do prac zagrażających zdrowiu).
Pomocniczymi wskazówkami do rozpoznania mobbingu mogą być:
- niemożność określenia konkretnych i racjonalnych przyczyn takiego zachowania.
- określenie, czy zachowania te mają charakter powtarzalny, czy występują przez dłuższy czas i w sposób ciągły.
- czy są to zdarzenia o tożsamym charakterze.
- czy doprowadziły one do zaniżenia samooceny i rozstroju zdrowia.
W zakładzie pracy zobowiązanym do podejmowania działań o charakterze antymobbingowym jest pracodawca, jego zadaniami są zapobieganie wystąpieniu przemocy psychicznej w miejscu pracy i pomoc ofierze przez wyeliminowanie mobbingu występującego w środowisku pracy.
Pracodawca, po otrzymaniu skargi pracownika, powinien niezwłocznie powołać komisję antymobbingową, która wyjaśni, czy skarga jest uzasadniona. Komisja powinna mieć charakter bezstronny, w tym też celu w jej skład wchodzą przedstawiciele pracodawcy i pracowników, można uzupełnić jej zespół o osobę trzecią, wskazaną wspólnie przez pracodawcę i pracowników, z odpowiednim przygotowaniem merytorycznym oraz umiejętnością rozwiązywania konfliktów. Zadaniem komisji jest przeanalizowanie zarzutów i dowodów zawartych w skardze, wysłuchanie stron, wyjaśnienie problemu i podjęcie decyzji, czy skarga jest zasadna i w jaki sposób sprawca zostanie ukarany. Postępowanie przed nią ma charakter poufny.
W przypadku, gdy w wyniku stosowanego mobbingu pracownik doznał rozstroju zdrowia (poświadczonego opinią lekarską) może on dochodzić, na drodze powództwa przed sądem pracy, odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę; jeżeli natomiast, wskutek mobbingu, rozwiązał umowę o pracę ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej od minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Należy zaznaczyć, że oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę (zarówno z zachowaniem okresu wypowiedzenia, jak i bez – z winy pracodawcy – na podstawie art. 55 kodeksu pracy) musi być dokonane w formie pisemnej oraz zawierać uzasadnienie wskazujące konkretne działania i zachowania względem pracownika, które jego zdaniem zakwalifikować należy jako mobbing.
Rady dla mobbingowanego:
- Zapisuj wszystkie szykany, notuj miejsce i czas oraz okoliczności towarzyszące.
- Rozmawiaj na ten temat z jak największą liczbą osób.
- Pamiętaj, że nie możesz czuć się odpowiedzialny i winny za zachowanie sprawców przemocy.
- Szukaj pomocy poza pracą.
- Nie spotykaj się z mobberem sam na sam, jeżeli jest to możliwe zawsze bierz kogoś ze sobą.
- Rozmawiaj o możliwości rozwiązania problemu w obecności innej osoby.
- Przechowuj zapisy wszystkich incydentów, nawet jeśli nie ma na to świadków.
- Mobberzy utrzymują swój proceder tylko dlatego, że ich ofiary milczą – mów więc o swoim mobberze rodzinie, związkom zawodowym, prawnikowi itp.
- Osoby stosujące mobbing działają w ukryciu „za zamkniętymi drzwiami” - otwieraj te drzwi i pokazuj to innym.
- Proś o pomoc innych.
- Jeśli zauważysz pierwsze oznaki szykanowania, od razu rozmawiaj o tym z innymi: z rodziną, wyższymi przełożonymi, kolegami, związkami zawodowymi.
- Szukaj możliwości mediacji.
- Zacznij się uczyć, jak odpowiadać na słowne zaczepki.
- Znajdź osobę w miejscu pracy, która będzie po Twojej stronie.
- Zbieraj wszelką dokumentację, która potwierdzi stosowane wobec Ciebie praktyki.
Poniżej prezentujemy treść ulotki przekazywanej w tym dniu mieszkańcom m.Radomia:
Akcja w ujęciu dokumentacji foto:
[Opr.MMZ,AL,EB]
Radom, dnia 08 lipca 2023r.